Yenidoğan Bebek Ne Yapar?

Doğrudur da. Ancak yine de bu, bebeğin, her şeyi başkalarından bekleyen, şifa bulmaz bir tembel olarak yaşama başladığı anlamıma gelmez. Aksine doğumun hemen ardından bünyesinde bir sürü mekanizma harekete geçer, oldukça yoğun bir faaliyet başlar. İçinde bulunduğu dünyayı tanımaya girişir.
Herşeyden önce yukarıda gördüğümüz gibi soluk alıp verir, önceleri oksijeni annesinin karnından aldığı için, buna gereksinme duymuyordu. Ama şimdi gereksindiği oksijeni kendi başına sağlamak zorunda. Solunum sistemi genellikle istikrarsız çalışır. Derin soluklar, ardından hızlı hızlı, sonra yüzeysel, derken aksiğer faaliyetinin durduğu değişken soluklar gözlenir. Bu düzensizlik, bebeklerinin her hareketini kaygıyla izleyen anne-babaları dehşete düşürebilir. "Niçin soluması durdu, yoksa bir daha solumayı unutur mu, ne oldu böyle?" v.s. telaş ifadeleri. Korkmayın bebeğinize hiç bir şey olmuş değil. Solunumu da durmayacak. Solunum otomatik mekanizmalar tarafından denetlenir, insan unutsa bile soluma kendiliğinden devam eder.
Yeni doğmuş bebek, vücut ısısını normal sınırlar çerçevesinde tutmak için de önlem almaya başlar. Üstelik oldukça da iyi başarır bunu. Daha önce annesinin karnında, sürekli ılık bir banyo içinde bulunuyordu. Bu yüzden de hiç bir sorun yoktu. Şimdi ise, kâh daha sıcak, kâh daha soğuk bir hava ile karşılaşmakta, dolayısıyla da az çok değişmez bir ısıyı korumanın çaresine bakmak zorunda. Ama yineliyorum, bu onun kolaylıkla üstesinden gelebileceği basit bir olay.
Organik kalıntı maddelerinin vücuttan atılması ise, kendiliğinden olabilir. Ayrıca çoğu kez bebek için zevkli bir olaydır. Boğazlanıyormuş gibi bağıran bebeğin biraz sonra sakinleştiğini görürsünüz. Birden fıskiye misali çişini yapar, öyle ki tedbirli davranıp, hemen yana kaçmazsanız giysilerinizi bile ıslatmaktan çekinmez. Ancak bu fasıl sona erer ermez yine şiddetle feryatlarını sürdürür. Barsaklarını boşaltırken de çoğu kez, aynı şey olur. Bu arada bebeğin ilk dışkılarının çok özel bir görünümü olduğuna da yeni anne-babaların dikkatini çekmek isterim: Siyahımsı ve yapışkandır. Bunun nedeni bebeğin şimdiye kadar hiç bir şey yememiş olması, dolayısıyla da vücudunda atacak besin kalıntısı bulunmamasıdır. Ayrıca hamilelik sırasında barsağında binken safra, çeşitli salgılar, hücre artıkları ve amniyotik sıvı kalıntılarını da yine ilk günlerde atmak zorundadır.
Bizim çok önemsediğimiz hareketler, bebek için bir yenilik değildir aslında. Doğmadan önce de hareket ediyordu. Ama şimdi rahmin çeperlerinden kurtulmuş, yeni ortamın verdiği uyarılarla daha da çok hareket etmektedir. Dikkat ederseniz, düzensiz hareketlerdir bunlar. Yüzünü buruşturur, esner, hapşırır, dilini çıkarır, kıpırdar, kollarını bacaklarını sallar. Sinir sistemi, hareketlerine hakim olacak kadar olgunlaşmadığından, hareketler rastgele ve garip bir biçimde gerçekleşir, örneğin; kimi zaman küçüğün çene kemiğinin titremesi anneyi heyecanlandırır. Soğuktan dişlerini takırdattığı sanılır çoğu kez. Oysa bu soğukla hiç bir İlgisi olmayan, sinir sisteminin denetleyemediği rastgele bir harekettir. Buna bağlı olarak bebeğin cenin pozisyonuna dönmek İster gibi kollarını bacaklarını kıvırması, başını sallaması, suratını ekşitmesi, yumruklarını sıkması, ağlarken bilinçsiz hareketler sergilemesi de bütünüyle normaldir. Bebek bütün bu hareketleri gerçekleştirirken, çok farklı kaslar çalışır. Bu kasları harekete geçirmek için çoğu kez, minik bir uyarı yeter. Yeni doğmuş bebek, tepkilerine hakim olamaz. Bütün vücuduyla karşılık verir. Bazı olaylarda ise, refleksleri şaşılacak bir isabet ve olağanüstü bir güç örneği gösterir. Küçük ellerine bir dokunmaya görün, öyle bir güçle kavrar ki, siz ne kadar çekerseniz çekin, yapışıp kalır. Bu kavrama refleksidir. "Moro" veya "kucaklama" dediğimiz ise, farklı olarak tümden bir reflekstir, üzerine bir ışık düştüğünde beklenmedik bir gürültü duyduğunda, vücudu birdenbire durumunu değiştirdiğinde, altında güvenli bir dayanak bulamadığında küçük kollarını iki yana savurur, parmaklarını yelpaze gibi aralar, gözlerini faltaşı gibi açar ve yaygarayı basar.
Reflekslerin en önemlisi kuşkusuz emme refleksidir. Doğum anından itibaren bebekte mükemmel bir emme yeteneği bulunduğu söylenebilir. Başka hiç bir faaliyette emme kadar başarılı değildir. Oysa dikkat ederseniz emme basit bir olay değildir. Yanaklar, dudaklar ve dilin eş zamanlı bir dizi hareketini içerir. Yeni doğmuş bebek emme konusunda şampiyondur. Ayrıca neyin emilebileceğini anında saptamada da üstüne yoktur. Dudaklarına yakın bir noktaya parmağınızla hafifçe dokunmaya görün hemen dönecek aralanmış ağzıyla emmeye başlayacaktır. Hedefi annesinin göğsü olursa güzel. Yalnızca bir parmaksa da zararı yok, onu da emecektir. Hem de canınızı yakacak kadar, onun için zorunlu olan emmeye heran hazır olmaktır. Sonuçta zaman zaman hayal kırıklığına uğrarsa da çoğu kez, mis gibi bir sütle ödüllendirilecektir.